در بیست سال گذشته، معماری و مهندسی سازه به قدری پیشرفت کرده است که آسمان‌خراش‌ها به یکی از عناصر بارز شهرهای پیشرفته جهان تبدیل شده است؛ اما همیشه ساختمان‌های بلندتری ساخته می‌شود که گوی سبقت را از بزرگ‌ترین آسمان‌خراش قبلی می‌رباید.
در مارس ۱۹۹۶، برج‌های پتروناس در کوالالامپور مالزی، رکورد برج سیرز را به عنوان بلندترین ساختمان اداری جهان پشت سر گذاشت. قله‌های فولادی ضد زنگ این برج به طول ۷۳.۵ متر که در بالای برج‌های ۸۸ طبقه قرار گرفته‌اند، ارتفاع خود را به ۴۵۱.۹ متر رساندند. سپس، در سال ۲۰۰۳، برج تایپه ۱۰۱ تایوان (همچنین به عنوان مرکز مالی تایپه شناخته می‌شود) با ارتفاع ۵۰۸ متری خود رتبه اول را به دست آورد؛ اما تنها یک سال بعد، ساخت برج خلیفه آغاز شد.
برج خلیفه قرار بود بخشی از یک پروژه عمرانی جدید بزرگ‌تر به مساحت ۲ کیلومتر مربع باشد. این برج در مرکز شهر دبی در ناحیه «فرست اینترچنج»، نزدیک منطقه تجاری اصلی دبی در امارات قرار داشت.
برج خلیفه توسط شرکت پیمانکاری (مستغلات اِمار) و زیر نظر گروه معماران (اسکیدمور) و (اوینگز و مریل) به سرپرستی معمار مشهور آمریکایی، آدریان اسمیت، توسعه یافته است.
این آسمان‌خراش جدید با رسیدن به ارتفاع خیره‌کننده ۸۲۸ متری به زودی به عنوان یک شهر عمودی توصیف و به نماد دنیای مدرن تبدیل شد.
طراحی و ساخت بلندترین برج جهان
طی مدت سه هفته، آدریان اسمیت طرح‌های اصلی این برج را ترسیم کرد که در نهایت به بلندترین ساختمان جهان، یعنی برج خلیفه تبدیل شد. در اوایل دهه ۲۰۰۰، گروه پیمانکاران (مستغلات اِمار)، که یک شرکت بزرگ در حوزه‌ی املاک و مستغلات است به آدریان اسمیت پیشنهاد طراحی برج خلیفه را داد و سپس بر مبنای معماری او این آسمان‌خراش را توسعه داد.
اسمیت و همکارانش، از جمله بیل بیکر، یک شریک مهندسی سازه در شرکت (اِس اُ اِم)، در جلسه شرکت کردند و از شیکاگو به نیویورک برای گفتگوی غیررسمی و در عین حال اطلاعاتی سفر کردند. اسمیت می‌گوید: «ما در مورد طراحی ساختمان‌های بلند صحبت کردیم، زیرا آن‌ها حتی با یک ساختمان ۶۰ طبقه بسیار متفاوت هستند. نمایندگان شرکت (مستغلات اِمار) به تیم (اِس اُ اِم) گفتند که به دنبال توسعه بلندترین آسمان خراش جهان در دبی هستند و توصیه‌هایی برای انتخاب یک معمار خواستند.
بلافاصله پس از آن، شرکت (مستغلات اِمار) با تعداد معدودی از شرکت‌های معماری، از جمله تیم اسمیت در (اِس اُ اِم)، در مورد جزئیات اولیه پروژه که در مورد یک آسمان‌خراش در حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ متر بود، صحبت کردند. به هر تیم چند هفته فرصت داده شد تا ایده‌های خود را جمع آوری کنند. همانطور که اسمیت توضیح می‌دهد، تیم (اِس اُ اِم) یک پلان تقریبی از آنچه در نهایت به برج خلیفه تبدیل شد ارائه کرد. او می‌گوید: «نقشه‌های اولیه، که زیاد هم نبودند، مطابق با نیازهای آن‌ها بود. ما را انتخاب کردند و بعد از حدود یک ماه به طور جدی شروع کردیم.»
آقای احمد الفلاسی، مدیر اجرایی پروژه‌ی برج خلیفه، هنگام تشریح الهام اولیه خود برای ساخت این برج، گفت: «ما با یک چالش به دنیا آمده‌ایم. چالشی برای اینکه ابتدا به خودمان و به دنیا ثابت کنیم: بله ما می‌توانیم!»
در سرتاسر جهان، مردم می‌پرسیدند که آیا ساختن ساختمانی به این ارتفاع ممکن است یا خیر و این زمانی بود که برج خلیفه فقط با ۵۱۸ متر ارتفاع و ۱۰ متر بلندتر از برج تایپه طراحی شده بود.
این برج در واقع در طول فرآیند طراحی ۳۱۰ متر رشد کرد؛ تقریباً به اندازه‌ی ارتفاع برج ایفل در فرانسه! ساخت و ساز برج خلیفه در ۲۱ سپتامبر ۲۰۰۴ آغاز شد و نمای بیرونی سازه در ۱ اکتبر ۲۰۰۹ تکمیل شد.
هر چه ساختمان بلندتر باشد اثرات آب و هوا بیشتر است، اما برج خلیفه به سبک نئو فوتوریستی با مقطع پیچیده Y شکل برای کاهش اثر باد طراحی شده است.
بشار محمد کساب، مدیر ارشد خدمات فنی برج خلیفه توضیح داد: «برج برای مقاومت در برابر فعالیت‌های لرزه‌ای تا یک سطح مشخص طراحی شده است. در واقع این برج می‌تواند در هر جهتی در حدود ۱.۵ متر حرکت کند.»
همه چیز در مورد برج فوق العاده است و این شگفتی‌ها شامل موارد زیادی است: بیش از ۱۲۰۰۰ نفر از سراسر جهان در ساخت برج خلیفه با هم همکاری کردند.
تقریباً ۲۶۰۰۰ پانل شیشه‌ای دست تراش در روکش بیرونی ساختمان استفاده شده است که دارای کاربری مسکونی، اداری و هتل است. حدود سه ماه طول می‌کشد تا سازه از بالا به پایین تمیز شود!
ستون‌های منفردی که در اطراف گلدسته مرکزی بلند می‌شوند، بیشتر حجم باد را در اطراف ساختمان منحرف می‌کنند. بیل بیکر، مهندس ارشد سازه، این فناوری را «سیستم انحراف باد» می‌نامد.
این بنا رسماً در ۴ ژانویه ۲۰۱۰ افتتاح شد و به عنوان بلندترین ساختمان روی زمین ثبت شد. طلال عمر، وزیر کشور امارات، در سازمان رکوردهای جهانی گینس، هنگام اعلام این رکورد گفت: این یک ساختمان بسیار چشمگیر با طراحی بسیار منحصر به فرد است.
رکوردشکنی‌های بلندترین برج جهان
برج با ارتفاع ۸۲۸ متر بیش از دو برابر ارتفاع ساختمان امپایر استیت بیلدینگ آمریکا و تقریباً سه برابر برج ایفل است. برای اشاره به برخی از شگفتی‌های این برج می‌توان به این موارد اشاره کرد:
برج خلیفه بلندترین آسانسور جهان (۵۰۴ متر)، بیشترین تعداد طبقات یک ساختمان (۱۶۳ طبقه) و مرتفع‌ترین رستوران را از سطح زمین دارد (۴۴۱.۳ متر).
یکی از چشمگیرترین ویژگی‌های برج، سکوی رصد با ارتفاع ۵۵۵.۷ متر است که قبلاً مرتفع‌ترین سکوی رصد در جهان بود تا زمانی که سکوی رصد برج شانگهای چین با ارتفاع ۶۳۲ متر در سال ۲۰۱۵ افتتاح شد.
در شب سال نوی ۲۰۱۵، مشهورترین مکان دیدنی دبی میزبان نمایشی تماشایی بود که در آن آتش بازی از هر طرف (و بالای) آسمان خراش ۸۲۸ متری فوران می‌کرد. در کمتر از ۱۰ دقیقه، بیش از ۱.۶ تن مواد آتش بازی منفجر شد و رکورد جدیدی برای بالاترین میزان آتش بازی در یک ساختمان به ثبت رسید.
این سازه قدرتمند همچنین به عنوان محلی برای تلاش‌های ثبت رکوردهای مختلف استفاده شده است. بلندترین پرش آزاد از ساختمان و سریع‌ترین زمان برای بالا رفتن از برج خلیفه با دوچرخه (۲ ساعت و ۲۰ دقیقه و ۳۸ ثانیه) از جمله این رکوردها است.
برج جده: رقیب بلندترین برج جهان
رکورد برج خلیفه ممکن است در آینده‌ای نه چندان دور توسط یک رقیب خاورمیانه‌ای شکسته شود. برج جده – که قبلاً به عنوان برج پادشاهی شناخته می‌شد – در حال حاضر در جده عربستان سعودی در حال ساخت است و برای رسیدن به ۱۰۰۰ متر طراحی شده است.
این بنای عظیم به عنوان اولین ساختمان ۱ کیلومتری جهان، ۱۷۰ متر بلندتر از برج خلیفه خواهد بود.
برج جده توسط آدریان اسمیت، همان معمار طراح برج خلیفه طراحی شده است. از ۳۱ دسامبر ۲۰۱۶، در مجموع ۳۸ طبقه تکمیل شده و هسته مرکزی شامل چاه آسانسور و راه پله به سطح طبقه‌ی ۴۹ رسیده است.
